منابع انسانی چیست؟
هر کسی که در سازمان کار می‌کند، یک منبع انسانی است. منابع انسانی به کلیه‌ی اعضایی که در یک سازمان کار می‌کنند، گفته می‌شود. این که اعضای یک سازمان را با چه عنوانی خطاب کنیم، طی دوران‌ها، رویکردهای متفاوتی به خود دیده است: کارگران، کارکنان، کارمندان، پرسنل و منابع انسانی. واژه‌ی منابع انسانی در خود، میان اعضای سازمان، برابری ایجاد می‌کند. چرا که اعضا بر اساس مرتبه‌ی شغلی‌شان، عنوان نمی‌گیرند؛ همه منابع انسانی هستند، از مدیر یک واحد گرفته تا نگهبان سازمان.
واحد منابع انسانی HRM
این واحد وظیفه‌ی مدیریت منابع انسانی Human Resourses Management را داراست. گفتیم که منابع انسانی کلیه‌ی اعضای یک سازمان هستند که هر کدام فعالیتی در راستای یک هدف مشخص دارند. مدیریت HR سر و کارش با اعضای سازمان است و وظایفی درباره‌ی افزایش بهره‌وری، رشد و رضایت دو جانبه‌ی آن‌ها و سازمان دارد.
اهمیت واحد HR
وجود واحد HR برای هر سازمانی، بسیار ضروری است. HR جهت دهنده‌ی مسیر رشد سازمان و واسطه‌ای بین نیروها و مدیریت است. نیروهای واحد HR در صورتی که هوش مدیریت و تحصیلات مرتبطی با این شغل داشته باشند، دارای مهارت‌هایی خواهند بود که می‌توانند سازمان را در بسیاری از بحران‌ها یاری کنند. برای مثال جذب نیروهای کارآمد، نگه داشتن نیروهای باتجربه، ارزیابی عملکرد، آموزش نیروهای مستعد، تعریف فرآیندهای مختلف برای حصول نتیجه و… توسط HR صورت می‌گیرد.
چه سازمان‌هایی به واحد HR اهمیت می‌دهند؟
معمولاً سازمان‌های بزرگ، مدرن و دانش‌بنیان بیشتر متوجه ضرورت وجود نیروی HR هستند. در مراکزی که پیشرفت اهمیت دارد، ارزیابی عملکرد و رشددهی نیروها یک ضرورت است. این مهم توسط واحد HR صورت می‌گیرد. همچنین نیروی کار، سرمایه‌ی اصلی سازمان تلقی می‌شود؛ بنابراین حفظ نیروهای باتجربه و جذب نیروهای مفید نیازمند وجود کارشناسانی است که برای این مقوله تربیت شده‌اند.
شرح وظایف
•جذب نیرو: چه نیرویی را با چه مهارت‌ها، روحیات و تجربیاتی باید استخدام کرد؟
•تعیین میزان حقوق: با توجه به معیارهای اداره‌کار و نوع سازمان میزان دستمزد افراد را تعیین می‌کند.
•ارزیابی عملکرد نیروها: تنظیم برنامه‌ای برای بهبود عملکرد نیروها در جهت اهداف سازمان.
•آموزش: نیروها باید در مسیر رشد خود و سازمان حرکت کنند. واحد منابع انسانی در راستای رشد آن‌ها باید برنامه‌ی آموزشی تنظیم کند.
•رسیدگی به نیازها: به عنوان واسط نیروها و مدیریت، وظیفه دارد پاسخگوی نیاز نیروها و مطالبه‌گر درخواست‌های آنان باشد.
•ایجاد انگیزه: با ایجاد انگیزه در بین نیروها، کیفیت امور بالا می‌رود و ماندگاری نیروها بیشتر می‌شود.
•مدیریت روابط انسانی: واحد منابع انسانی با مشخص کردن اصول رفتاری و اخلاقی، تعیین کننده‌ی روحیه‌ی حاکم بر یک سازمان است.
•اخراج نیرو: باید با در نظر گرفتن تمامی جوانب، به شکل منصفانه این کار را انجام دهند.
چه باور غلطی درباره‌ی واحد HR وجود دارد؟
ممکن است بعضی از سازمان‌های کوچک و یا با شیوه‌ی مدیریت سنتی، متوجه ضرورت این واحد نباشند؛ در حالی‌که اکثر سازمان‌ها به آن نیاز دارند. بعضی سازمان‌ها هم با وجودِ داشتن چنین متخصصانی، متوجه وظایف آنان نیستند.
عدم اختیار در تصمیم‌گیری: واحد HR باید در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی‌ها دخالت داشته باشد، چون به عملکرد و فرآیندها اشراف دارد. بسیاری از سازمان‌ها واحد منابع انسانی را وارد تصمیم‌گیری‌ها نمی‌کنند. فعالیت‌های صرفاً اجراییِ این واحد، باعث می‌شود تصمیم‌گیری‌های مجموعه در راستای رشد قرار نگیرد.
تقلیل HR به تدارکات: امور اجرایی صرفاً فراهم کردن تدارکات نیست. به سبب اجرایی بودن بسیاری از فرآیندهای این واحد، ممکن است مدیریت HR با مسئول تدارکات اشتباه گرفته شود!
اهرم زور برای کارکِشی: تصور غلط دیگری که در مورد واحد HR وجود دارد، توقع اعمال قدرت برای بهره‌کشی کار، خارج از توان نیروست. در صورتی که مدیریت شناخت کافی‌ای از این سِمت نداشته باشد، ممکن است مدیر HR موفق را کسی بداند که بین نیروها اعمال قدرت بیشتری می‌کند تا خارج از توان، از نیروها کار بکشد! در حالی که منابع انسانی در راستای توان انسانی برای واحدها برنامه‌ریزی کند.
بازتاب فعالیت HR
کلیه‌ی فعالیت‌هایی که واحد HR انجام می‌دهد، به واسطه‌ی نیروها و با نیروهاست. بنابراین فضای حاکم بر یک سازمان، بازتابی از قدرت منابع انسانی است.